Η πρακτική άσκηση αποσκοπεί στην ανάπτυξη των διδακτικών και ευρύτερων επαγγελματικών δεξιοτήτων του ασκούμενου, μέσα από ευκαιρίες παρατήρησης, καθοδηγούμενου σχεδιασμού, εποπτευόμενης δοκιμής και αναστοχασμού.
Κύριο αντικείμενο της άσκησης είναι η ανάπτυξη των δεξιοτήτων που έχουν άμεση εφαρμογή στα καθήκοντα που ο ασκούμενος θα κληθεί να αναλάβει, βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας. Πιο συγκεκριμένα, η άσκηση αποσκοπεί στην ανάπτυξη δεξιοτήτων που αφορούν στη διδακτική μαθημάτων της ειδικότητας του ασκούμενου και την εξοικείωση με τις διοικητικές πτυχές της λειτουργίας του σχολείου.
Συμπληρωματικά ως προς το κύριο αντικείμενο, παρέχεται η ευκαιρία άσκησης και σε άλλα αντικείμενα που αφορούν τη σχολική ζωή, εφόσον κρίνεται σκόπιμο από το φοιτητή και τον ακαδημαϊκό του επιβλέποντα. Επί παραδείγματι, φοιτητές Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης δύνανται να αναλαμβάνουν δραστηριότητες που σχετίζονται με τη διδασκαλία Τεχνολογίας και Πληροφορικής, Ξένων Γλωσσών ή Θεατρικής Αγωγής, με σκοπό την καλλιέργεια διαθεματικού πνεύματος. Στις περιπτώσεις αυτές, η ενασχόληση με συμπληρωματικά αντικείμενα δεν πρέπει να υπερβαίνει το 15% του συνολικού αντικειμένου άσκησης.
Η άσκηση υλοποιείται αποκλειστικά στο χώρο του Σχολείου ή σε χώρους που επισκέπτεται το Σχολείο, αποκλειόμενης ρητά της διάθεσης του ασκούμενου σε άλλες υπηρεσίες.
Εποπτεία ασκουμένων
Σε κάθε ασκούμενο ανατίθεται, με απόφαση του συλλόγου διδασκόντων, ένας εκπαιδευτικός ως εποπτεύων, ο οποίος υποδέχεται τον ασκούμενο στην τάξη του και ασκεί καθοδηγητικά και συμβουλευτικά καθήκοντα. Για την ανάθεση καθηκόντων εποπτείας συνεκτιμώνται οι ιδιαιτερότητες της τάξης, η πρότερη εμπειρία του εκπαιδευτικού στην εκπαίδευση φοιτητών και οι ανάγκες διατήρησης στο Σχολείο ενός πυρήνα εκπαιδευτικών με ικανότητα εποπτείας ασκουμένων.
Κατ? εξαίρεση, και κατόπιν συμφωνίας με τον ακαδημαϊκό επιβλέποντα του ασκούμενου, μπορεί ο τελευταίος να τοποθετηθεί εκ περιτροπής σε περισσότερες τάξεις. Στην περίπτωση αυτή, καθήκοντα εποπτείας του ασκούμενου ασκεί ο Διευθυντής της σχολικής μονάδας.
Κατά την πρώτη εβδομάδα της άσκησης, ο εποπτεύων εκπαιδευτικός και ο ασκούμενος καθορίζουν αδρομερώς τους στόχους της άσκησης και τα καθήκοντα που θα αναλάβει ο τελευταίος, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες επαγγελματικής εξέλιξης του, τις ευκαιρίες που παρέχουν το πρόγραμμα σπουδών και ο προγραμματισμός ύλης, και κάθε άλλο πρόσφορο στοιχείο.
Ο εποπτεύων εκπαιδευτικός και ο ασκούμενος προγραμματίζουν σε εβδομαδιαία βάση συνάντηση κατά την οποία εξειδικεύονται οι στόχοι της άσκησης, γίνεται προγραμματισμός διδασκαλίας, διευκολύνεται ο αναστοχασμός στην πράξη (reflection on action) του ασκούμενου και παρέχεται ανατροφοδότηση σχετικά με την μέχρι τώρα πορεία της άσκησης.
Καθήκοντα ασκουμένων
Οι ασκούμενοι αναλαμβάνουν διδακτικά και επικουρικά καθήκοντα στο σχολείο, τα οποία ανατίθενται από τον εποπτεύοντα εκπαιδευτικό και τον Διευθυντή της σχολικής μονάδας αντίστοιχα.
Τα διδακτικά καθήκοντα που αναλαμβάνει ο ασκούμενος πρέπει να προϋποθέτουν την παρουσία του στην τάξη για τουλάχιστον 25 διδακτικές ώρες την εβδομάδα, δεν πρέπει όμως να υπερβαίνουν τις 30.
Τα διδακτικά καθήκοντα δεν καθορίζονται επακριβώς στο παρόν πλαίσιο, διότι αποτελούν αντικείμενο του εβδομαδιαίου προγραμματισμού (βλ. ανωτέρω). Ενδεικτικά, μπορούν να περιλαμβάνουν την επίβλεψη ομάδων εργασίας μέσα στην τάξη, τη μικροδιδασκαλία και τη διδασκαλία με παρουσία του εποπτεύοντα. Λαμβάνεται μέριμνα ώστε: (α) να υπάρχει εναλλαγή δραστηριοτήτων με σκοπό την σφαιρική ανάπτυξη των δεξιοτήτων του ασκούμενου, (β) να δίνεται στον ασκούμενο η ευκαιρία να ασχοληθεί με το σύνολο των διδασκόμενων στο σχολείο μαθημάτων που προβλέπονται για την ειδικότητά του, και (γ) να γίνεται προοδευτική κλιμάκωση των διδακτικών καθηκόντων του ασκούμενου, ώστε κατά το τέλος της πρακτικής άσκησης να αναλάβει τη διδασκαλία της τάξης για διάστημα έως και μίας εβδομάδας.
Επικουρικά καθήκοντα ανατίθενται σύμφωνα με τον αδρομερή προγραμματισμό της παρ. 8, και έκτακτα για την κάλυψη απρόβλεπτων αναγκών του σχολείου. Ενδεικτικά, αναφέρονται η εκτέλεση εφημεριών κατά τα διαλείμματα, η σύνταξη διοικητικών εγγράφων, η καταχώρηση στοιχείων στο μητρώο μαθητών, και η συμμετοχή με δικαίωμα λόγου στις συνελεύσεις του συλλόγου διδασκόντων. Τα επικουρικά καθήκοντα δεν πρέπει να υπερβαίνουν σε διάρκεια τις τρεις ώρες την εβδομάδα.
Απουσία από το σχολείο
Οι ασκούμενοι μπορούν να απουσιάσουν από το σχολείο για σοβαρούς προσωπικούς λόγους ή λόγους υγείας. Άδεια απουσίας χορηγεί ο Διευθυντής του Σχολείου, ο οποίος ενημερώνεται έγκαιρα.
Οι ημέρες απουσίας του ασκούμενου αναπληρώνονται μετά το προβλεπόμενο τέλος της πρακτικής άσκησης.
Σε περίπτωση που οι ημέρες απουσίας είναι τόσες ώστε να μη μπορούν να αναπληρωθούν, αδικαιολόγητης απουσίας, καθώς και σε περιπτώσεις επανειλημμένων απουσιών του ασκούμενου που καθιστούν προβληματική την επίτευξη των στόχων της άσκησης, το σχολείο ενημερώνει αρχικά τον ακαδημαϊκό επιβλέποντα, και καταβάλλεται προσπάθεια συνεργατικής επίλυσης του προβλήματος. Εάν αυτό δεν καταστεί δυνατό, ή αν ο ασκούμενος εξακολουθεί να απουσιάζει, το σχολείο διακόπτει τη συνεργασία με το συγκεκριμένο ασκούμενο καταγγέλλοντας τη σύμβαση.
Απολογισμός
Στο τέλος της άσκησης, συντάσσεται από τον εποπτεύοντα εκπαιδευτικό έκθεση στην οποία περιγράφονται τα καθήκοντα που ανέλαβε ο ασκούμενος, και ιδίως τα διδακτικά. Στην έκθεση συμπεριλαμβάνονται σχόλια σχετικά με το επίπεδο ανταπόκρισης του εκπαιδευτικού στα καθήκοντα που του ανατέθηκαν, με ειδική αναφορά σε ζητήματα: (α) οργάνωσης τάξης, (β) μορφών διδασκαλίας, (γ) γνωστικής επάρκειας, (δ) συμμετοχής των μαθητών στο μάθημα, (ε) σαφήνειας στην επικοινωνία, (στ) διδακτικής ευελιξίας, (ζ) παιδαγωγικού και μαθησιακού κλίματος, (η) διαχείρισης τάξης, (θ) αξιολόγησης των μαθητών, (ι)εσωτερικής συνοχής της διδασκαλίας και διαχείρισης χρόνου. Η έκθεση παραδίδεται, δια της Διεύθυνσης του Σχολείου, στον εποπτεύοντα καθηγητή, και κοινοποιείται στον ασκούμενο. Αντίγραφο της έκθεσης παραμένει στο αρχείο του σχολείου.
Ο ασκούμενος, στο τέλος της άσκησης, συντάσσει απολογιστικό υπόμνημα στο οποίο περιγράφονται οι τρόποι μέσα από τους οποίους αναπτύχθηκαν οι διδακτικές και επαγγελματικές του δεξιότητες μέσα από την άσκηση. Γίνεται επίσης αναφορά σε ενδεχόμενα προβλήματα, και καταγράφονται προτάσεις του για τη βελτίωση του προγράμματος άσκησης.